Fransız mutfağının vazgeçilmezlerinden biri olan Beşamel Sosu, adını 17. yüzyılda Fransa kralı IV. Louis’nin hizmetinde bulunan Louis de Béchameil, Marquis de Nointel‘den almaktadır. Bu zengin ve kremalı sos, günümüzde dünya genelinde sayısız yemeğin temelini oluşturur ve kültürel anlamda Batı mutfaklarının gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Tarihi boyunca, birçok farklı versiyonu ortaya çıksa da, temel malzemeleri ve hazırlanışı büyük oranda aynı kalmıştır. Bugün, dünya genelinde yapılan anketlere göre, en popüler 10 sos arasında yer almaktadır ve dünyanın dört bir yanındaki restoranlarda ve ev mutfaklarında sıklıkla kullanılmaktadır.

Beşamel sosunun tarihi, Fransız mutfağının grande cuisine dönemine kadar uzanır. Bu dönemde, soslar yemeklerin ana unsurlarından biriydi ve Beşamel sosu, zarif ve karmaşık lezzetleri ile aristokrat sofralarının vazgeçilmezlerinden biri haline gelmiştir. Zamanla, Beşamel sosu, dünyanın farklı mutfaklarına yayılmış ve ülkelere özgü varyasyonlar geliştirilmiştir. Örneğin, İtalyan mutfağında, besciamella olarak adlandırılan Beşamel sosu, lasanya ve diğer makarna yemeklerinde sıklıkla kullanılır. Dünyada her gün ortalama 10 milyon porsiyon Beşamel soslu yemek tüketildiği tahmin edilmektedir. Bu rakam, sosun ne kadar yaygın ve sevildiğini göstermektedir.

Bu tarif, klasik Beşamel sosunun temel versiyonunu sunmaktadır. Tereyağı, un ve süt kullanılarak hazırlanan sos, pürüzsüz ve kremamsı bir kıvama sahiptir. Hazırlanması oldukça kolaydır ve çeşitli baharatlar ve aromalar eklenerek farklı lezzet profilleri oluşturulabilir. Muskat cevizi, beyaz biber ve tuz, Beşamel sosunun klasik lezzetini tamamlayan temel baharatlardır. Ancak, kişisel tercihlere göre, sarımsak, soğan veya otlar da eklenebilir. Beşamel sosunun başarısının sırrı, malzemelerin doğru oranlarda kullanılması ve sürekli karıştırılmasıdır. Bu sayede, topaklanma önlenir ve pürüzsüz bir kıvam elde edilir.

Malzemeler ve Ölçüler

Klasik bir beşamel sosu için ihtiyacınız olan malzemeler oldukça basit ve muhtemelen mutfağınızda zaten mevcuttur. Aşağıda, 4 kişilik bir porsiyon için yeterli miktarda malzeme ve detaylı ölçüler verilmiştir. Malzemelerin taze ve kaliteli olmasına dikkat ederseniz, sosunuzun lezzeti de bir o kadar artacaktır.

Tereyağı: 50 gram (yaklaşık 4 yemek kaşığı). Tavsiye: Oda sıcaklığında yumuşamış tereyağı kullanmanız, sosun daha kolay ve homojen bir şekilde kıvam almasını sağlar. Soğuk tereyağı kullanırsanız, unun yanma riskini artırırsınız.

Un: 50 gram (yaklaşık 4 yemek kaşığı). Önemli Not: Unu, tereyağı ile iyice kavurmanız, sosunuzun ham un tadından arındırılmasını ve kıvamının mükemmel olmasını sağlar. Unu azar azar ekleyerek topaklanmayı önleyebilirsiniz.

Süt: 500 ml (yaklaşık 2 su bardağı). İpucu: Soğuk süt kullanmak, sosun daha pürüzsüz ve topaklanmadan kıvam almasını sağlar. Sütü yavaş yavaş ekleyerek, sosun sürekli karıştırılmasını sağlayın. Tam yağlı süt, sosunuza daha zengin bir tat ve kıvam kazandıracaktır.

Tuz: 1 çay kaşığı (veya damak tadınıza göre). Profesyonel Tavsiye: Tuz, sosun lezzetini dengelemek ve ortaya çıkarmak için çok önemlidir. Tuzunuzu azar azar ekleyerek ve tadına bakarak ayarlayın.

Karabiber: Yarım çay kaşığı (veya damak tadınıza göre). Öneri: Taze çekilmiş karabiber kullanmanız, sosunuza daha yoğun bir aroma katacaktır. Beşamel sosunuza isteğe bağlı olarak, muskat cevizi, kişniş gibi baharatlar da ekleyebilirsiniz.

Opsiyonel Malzemeler: Birkaç damla limon suyu, sosunuza ferahlık katabilir. 1 yemek kaşığı kadar rendelenmiş kaşar peyniri, sosunuza farklı bir lezzet ve kıvam verebilir. Bu malzemeleri eklemeniz tamamen tercihinize kalmıştır.

Hazırlık Önerisi: Tüm malzemelerinizi önceden hazırlayarak, pişirme işlemini daha hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz. Sosunuzu yaparken, sürekli ve orta ateşte karıştırmayı unutmayın. Bu, sosunuzun yanmasını ve topaklanmasını önleyecektir.

Ön Hazırlık (Tereyağını eritmenin önemi, unu kavurmanın püf noktaları)

Beşamel sosunun pürüzsüz ve lezzetli olması için ön hazırlık aşaması oldukça önemlidir. Bu aşamada, tereyağını doğru şekilde eritmek ve unu düzgünce kavurmak, sosun kıvamını ve aromasını doğrudan etkiler. İşte başarılı bir beşamel için dikkat etmeniz gereken noktalar:

Öncelikle, 50 gram tereyağını orta ateşte, tencerenin dibi tamamen kaplanacak şekilde eritmeniz gerekiyor. Tereyağını yüksek ateşte eritmek, yanmasına ve sosunuzun acılaşmasına neden olabilir. Tereyağını köpürtmeden, tamamen eriyene kadar ve hafifçe altın sarısı renk alana kadar bekleyin. Bu adım, sosun zengin ve kremamsı bir dokuya sahip olmasını sağlar. Tereyağının tamamen erimesi, unun yanmasını önler ve sosun düzgün bir şekilde kıvam almasını garantiler. Tereyağı erirken, ununuzu (50 gram) bir elekten geçirerek topaklanmasını önleyin ve hazırda bekletin.

Tereyağı eridikten sonra, elekten geçirdiğiniz unu yavaş yavaş ekleyerek sürekli ve hızlı bir şekilde çırpmaya başlayın. Bu işlem, unun topaklanmasını engeller ve sosun pürüzsüz bir kıvamda olmasını sağlar. Unu tek seferde eklemeyin, aksi takdirde topaklanma kaçınılmaz olur. Unu eklerken sürekli ve hızlı bir şekilde çırpmak çok önemlidir. Bu sayede unun tereyağı ile tamamen birleşmesini ve pişmesini sağlayabilirsiniz. Bu aşamada, orta ateşte 2-3 dakika kadar unu kavurmanız gerekiyor. Unun hafifçe altın sarısı bir renk alması ve hafifçe kavrulmuş bir koku yayması idealdir. Bu işlem, sosun ham un tadını kaybetmesini ve daha lezzetli olmasını sağlar.

Önemli Not: Unu kavururken sürekli karıştırmayı ihmal etmeyin. Unun yanmasını önlemek için sürekli ve hızlı bir şekilde çırpmanız gerekmektedir. Unun rengi koyulaşmaya başlarsa, ateş kısılmalıdır. Yanmış un tadı, sosunuzun lezzetini tamamen bozabilir. Doğru şekilde kavrulan un, beşamel sosunuzun temelini oluşturur ve mükemmel bir kıvam elde etmenizi sağlar. Bu aşamadan sonra, yavaş yavaş sıcak sütü ekleyerek beşamel sosunuzu tamamlayabilirsiniz.

Beşamel Sosunun Hazırlanması (Ateşin ayarlanması, kıvamının kontrolü)

Beşamel sosu, Fransız mutfağının temel soslarından biri olup, birçok yemeğin olmazsa olmazıdır. Başarılı bir beşamel sosu için, ateşin doğru ayarlanması ve kıvamın hassas bir şekilde kontrol edilmesi oldukça önemlidir. Bu bölümde, mükemmel bir beşamel sosu elde etmenizi sağlayacak adım adım bir kılavuz bulacaksınız.

Öncelikle, 50 gram tereyağını orta boy bir tencereye koyun. Orta ateşte tereyağını eritin. Tereyağını yakmamaya dikkat edin; kahverengiye dönmesi sosun tadını olumsuz etkiler. Tereyağı eridikten sonra, 50 gram un ekleyin ve kesintisiz karıştırarak unun tereyağı ile tamamen birleşmesini sağlayın. Bu aşamaya roux (ru) denir ve sosun kıvamını belirler. Yaklaşık 1-2 dakika boyunca, unun ham tadını gidermek için roux’yu kısık ateşte kavurun.

Roux hazır olduktan sonra, 500 ml ılık sütü yavaş yavaş ve ince bir akım halinde ekleyin. Sürekli ve hızlı bir şekilde çırpmaya devam edin. Topaklanmayı önlemek için bu adım çok önemlidir. Sütü eklerken, ateşin düşük seviyede kalmasına dikkat edin. Yüksek ateşte süt aniden kaynayabilir ve sosunuz topaklanabilir.

Tüm sütü ekledikten sonra, sosu orta ateşte, kesintisiz karıştırarak kaynama noktasına getirin. Kaynama noktasına ulaştıktan sonra, ateşi kısın ve 5 dakika boyunca daha karıştırarak pişirmeye devam edin. Bu aşamada sosun kıvamı koyulaşacak ve pürüzsüz bir hal alacaktır. Kıvamı kontrol etmek için, bir kaşık yardımıyla sosu kaldırıp hafifçe soğumaya bırakın. Soğuduğunda kıvamı daha belirgin olacaktır. İstenilen kıvama ulaşana kadar pişirmeye devam edebilirsiniz. Çok kalın bir sos istiyorsanız daha uzun süre pişirin, daha akışkan bir sos isterseniz daha kısa süre pişirin.

Profesyonel Öneri: Sütü eklerken, bir çırpma teli yerine bir mikser kullanabilirsiniz. Bu, topaklanmayı tamamen önlemeye yardımcı olacaktır. Ayrıca, sosun içine bir tutam tuz ve beyaz biber ekleyerek tadını zenginleştirebilirsiniz. İsteğe bağlı olarak, birkaç damla rendelenmiş muskat da ekleyebilirsiniz. Sosunuzu hazırladıktan sonra, sıcak olarak servis edin ya da daha sonra kullanmak üzere buzdolabında saklayın.

Önemli Not: Beşamel sosunun kıvamı, kullanılan un ve süt miktarına göre değişebilir. İlk denemelerde, tarifteki miktarları aynen kullanmanız ve kıvamı gözlemleyerek tecrübe kazanmanız önerilir.

Beşamel Sos Tarifi: Sosun Dinlendirilmesi (Tatının Oturması için Bekleme Süresi)

Beşamel sos, mutfakta pek çok yemeğe lezzet ve kıvam katan temel bir sos çeşididir. Ancak, mükemmel bir beşamel sos elde etmek sadece doğru malzemeleri ve tekniği kullanmakla sınırlı değildir. Sosun dinlendirilmesi, yani tatlarının tam anlamıyla oturması için belirli bir süre bekletilmesi, sonucun kalitesini belirleyen önemli bir adımdır.

Hazırlanan beşamel sos, sıcakken oldukça yoğun ve belki de biraz sert bir tada sahip olabilir. Bu, içindeki un ve tereyağın tam anlamıyla birleşmemiş olmasından kaynaklanır. En az 15-20 dakika, ideal olarak ise 30-45 dakika, sosun oda sıcaklığında dinlenmeye bırakılması gerekir. Bu süre zarfında, sosun içindeki tüm tatlar birbirine karışır ve dengeleyici bir lezzet profili oluşturur. Unun nişastalı yapısı da bu süreçte yumuşar ve sos daha kremamsı bir kıvam alır.

Dinlendirme süresi boyunca, sosu üzerini kapatarak veya streç filmle kaplayarak hava ile temasını en aza indirmeniz önemlidir. Hava ile temas, sosun yüzeyinde bir kabuk oluşmasına ve kurumasına neden olabilir. Ayrıca, sosu direkt olarak buzdolabına koymak yerine, oda sıcaklığında dinlendirmeniz tavsiye edilir. Buzdolabında hızlı soğuma, sosun kıvamının bozulmasına yol açabilir.

Profesyonel bir ipucu: Sosu dinlendirdikten sonra, kullanmadan önce tekrar hafifçe ısıtmanız gerekebilir. Bu, sosun kıvamını tekrar ayarlamanıza ve daha akıcı bir hale getirmenize yardımcı olur. Isıtma işlemi için, düşük ateşte ve sürekli karıştırarak sosu ısıtın. Kaynatmaktan kaçının, çünkü bu sosun kıvamını bozabilir ve yanmasına neden olabilir.

Önemli Not: Beşamel sosunuzu ne kadar uzun süre dinlendirirseniz, tatları o kadar iyi birleşir. Ancak, 2 saatten fazla dinlendirmek, özellikle oda sıcaklığında, gıda güvenliği açısından riskli olabilir. Eğer uzun süre beklemeniz gerekiyorsa, sosu buzdolabında saklamayı ve kullanmadan önce iyice ısıtmayı unutmayın.

Doğru dinlendirme süreciyle, hazırladığınız beşamel sos, pürüzsüz, kremamsı bir kıvam ve dengeli, zengin bir lezzete sahip olacaktır. Bu da yemeklerinizin tadını üst seviyeye taşıyacaktır.

Servis Önerileri

Klasik Fransız mutfağının vazgeçilmezlerinden beşamel sos, sıcak olarak servis edildiğinde lezzetini en iyi şekilde ortaya koyar. Soğuk servis edildiğinde kıvamı koyulaşabilir ve tadı biraz daha yoğundur. Bu nedenle, hazırladıktan sonra hemen kullanmanız veya en fazla 1-2 saat içinde tüketmeniz önerilir. Soğuk servis edilecekse, servis etmeden önce hafifçe ısıtmanız veya sosun kıvamını açmak için bir miktar süt veya krema ekleyebilirsiniz.

Beşamel sos, çok yönlü yapısı sayesinde birçok yemekle uyumlu bir sos seçeneğidir. Sebze yemekleri ile mükemmel bir uyum sağlar. Örneğin, 150-200 gr brokoli, karnabahar veya ıspanak gibi haşlanmış sebzelerin üzerine 100-150 gr beşamel sos ekleyerek lezzetli bir garnitür elde edebilirsiniz. Gratenlerde de harika sonuçlar verir. Patates graten, karnabahar graten veya sebze graten gibi tariflerde 200-250 gr beşamel sos kullanabilirsiniz. Bu tariflerde, sosun üzerine rendelenmiş peynir ekleyerek daha zengin bir tat elde edebilirsiniz.

Makarna yemekleri için de beşamel sos ideal bir seçimdir. Özellikle beyaz soslu makarna çeşitleri ile mükemmel bir uyum sağlar. 150-200 gr pişmiş makarna için 100-150 gr beşamel sos yeterli olacaktır. Sosun içine rendelenmiş kaşar peyniri veya parmesan peyniri ekleyerek lezzetini artırabilirsiniz. Tavuk, balık veya et yemekleri ile de beşamel sosu kullanabilirsiniz. Örneğin, fırında pişmiş tavuğun üzerine 50-75 gr beşamel sos gezdirerek daha lezzetli ve sulu bir yemek elde edebilirsiniz. Bu durumda, sosun hafifçe kıvamlı olmasına dikkat edin. Çok sulu bir sos, yemeğin sulanmasına neden olabilir.

Profesyonel Öneri: Beşamel sosunuzu önceden hazırlayıp buzdolabında saklayabilirsiniz. Ancak, soğukken daha koyu bir kıvam alacağını unutmayın. Servis etmeden önce mutlaka ısıtın ve kıvamını kontrol edin. İhtiyaç duyarsanız, az miktarda süt veya krema ekleyerek sosun kıvamını ayarlayabilirsiniz. Aşırı ısıtmaktan kaçının, çünkü bu sosun yanmasına ve tadının bozulmasına neden olabilir. Düşük ateşte, sürekli karıştırarak ısıtın.

Pratik Bilgi: Farklı baharatlar ekleyerek beşamel sosunuza farklı tatlar katabilirsiniz. Örneğin, bir tutam muskat, rendelenmiş sarımsak veya taze otlar sosunuza lezzet katacaktır. Ancak, baharatları aşırı kullanmaktan kaçının. Beşamel sosun temel amacı, yemeğin lezzetini tamamlamak ve zenginleştirmektir, değil baskın çıkmaktır.

Püf Noktaları (Topaklanmayı Engelleme Yöntemleri, Kıvam Ayarlamaları)

Beşamel sosunun pürüzsüz ve topaksız olması, başarısının anahtarıdır. Bu bölümde, kusursuz bir beşamel sos elde etmenizi sağlayacak püf noktalarını ve kıvam ayarlama yöntemlerini bulacaksınız.

Topaklanmayı engellemenin en önemli adımı, tereyağını iyice eritip, unu yavaş yavaş eklemektir. Unu bir kerede eklemek, anında topaklanmaya yol açar. Tereyağı tamamen eridikten sonra, unu azar azar ekleyerek, sürekli ve hızlı bir şekilde çırpın. Bu işlem yaklaşık 1-2 dakika sürmelidir. Kıvam, açık sarı renkte ve pürüzsüz bir macun kıvamına gelene kadar çırpmaya devam edin. Bu aşamada acele etmeyin; sabır, kusursuz bir beşamel için çok önemlidir.

Sütü eklerken de aynı özeni göstermelisiniz. Sütü ince bir akıntı halinde, sürekli çırparak ekleyin. Bir kerede dökmek, yine topaklanmaya neden olur. Sütü eklerken, çırpıcıyı tencerenin dibine doğru tutarak, altta biriken unun tamamen karışmasını sağlayın. Süt tamamen eklendikten sonra, en az 2-3 dakika daha çırpmaya devam edin. Bu, sosun kıvamının oturmasını ve homojen bir yapı kazanmasını sağlar.

Kıvamı ayarlamak için, istediğiniz kıvama göre süt miktarını ayarlayabilirsiniz. Daha kalın bir beşamel sos için, tarifte belirtilen süt miktarından biraz daha az kullanabilirsiniz. Daha ince bir sos için ise, biraz daha fazla süt ekleyebilirsiniz. Ancak, sütü azar azar ekleyerek ve sürekli çırparak eklemeyi unutmayın. Çok fazla süt eklemeniz durumunda, sosu biraz daha kaynatıp kıvamını toparlayabilirsiniz.

Profesyonel İpucu: Sütün oda sıcaklığında olması, topaklanmayı önlemeye yardımcı olur. Soğuk süt, unu daha kolay topaklaştırır.

Pratik Bilgi: Beşamelinizin kıvamını kontrol etmek için, bir kaşıkla bir miktar sos alın ve ters çevirin. Sos yavaşça akıyorsa, kıvamı idealdir. Çok hızlı akıyorsa daha fazla kaynatmanız, çok yavaş akıyorsa biraz daha süt eklemeniz gerekebilir. Unutmayın, mükemmel beşamel, sabır ve dikkat gerektirir.

Beşamel Sos Tarifi: Öneriler

Lezzetli beşamel sosunuzu hazırladıktan sonra, servis etme ve saklama konusunda birkaç önemli noktayı göz önünde bulundurmanızda fayda var. En iyi sonuç için, sosu sıcak olarak servis etmenizi öneririz. Bu, sosun kremamsı dokusunu ve zengin aromasını en iyi şekilde korumanıza yardımcı olur.

Beşamel sos, birçok yemeğe eşlik edebilecek çok yönlü bir sos türüdür. Klasik bir seçim olarak, fırınlanmış makarna yemekleri ile mükemmel bir uyum sağlar. Lazanya, makarna graten veya fırınlanmış patates püresi gibi yemeklerin üzerine dökülerek servis edilebilir. Ayrıca, sebze yemekleri, tavuk veya balık gibi proteinlere de harika bir katkı sağlar. Sosun hafif tuzlu ve kremamsı tadı, zengin ve lezzetli bir tat profili oluşturur.

Beşamel sosunuzu buzdolabında, hava geçirmez bir kapta en fazla 3 gün saklayabilirsiniz. Sosu tekrar ısıtırken, düşük ateşte yavaşça ısıtın ve sürekli karıştırın. Sosun yanmasını önlemek için, yüksek ateşte hızlı bir şekilde ısıtmaktan kaçının. Dondurmak için uygun değildir, bu nedenle taze hazırlanması önerilir.

Yaklaşık 100 gram beşamel sosun kalori değeri, kullanılan malzemelere bağlı olarak değişmekle birlikte, ortalama 150-200 kalori civarındadır. Besin değeri açısından, beşamel sos, süt ve tereyağından elde edilen yağ ve protein içerir. Un içeriği nedeniyle, karbonhidrat değeri de belirgindir. Beşamel sos, dengeli bir beslenme programının parçası olarak küçük porsiyonlar halinde tüketilmelidir.

Servis önerileri: Beşamel sosu, üzerine rendelenmiş peynir, taze otlar veya kızarmış ekmek kırıntıları ekleyerek daha da zenginleştirebilirsiniz. Farklı bir lezzet deneyimi için, sosunuza biraz rendelenmiş sarımsak veya muskat ekleyebilirsiniz. Kremalı ve zengin bir tat için, sosu hazırlamadan önce tereyağını hafifçe kızartmayı deneyin.